نقد و بررسی فیلم سینمایی «خروج»

فیلم سینمایی «خروج» به نویسندگی و كارگردانی «ابراهیم حاتمی كیا» در برنامه «بوطیقا» نقد و بررسی شد.

1401/03/19
|
11:35

«خروج» داستان گروهی از كشاورزان روستایی را روایت می‌كند كه شركت سهامی آب، هنگام تخلیهٔ سد آب شور، به اشتباه آب را روانهٔ زمین‌های كشاورزی آن‌ها می‌كند و باعث خرابی تمامی محصولات آن‌ها می‌گردد. آن‌ها پس از آن كه از طریق مسئولان سد، دهیار، بخشدار و امام جمعه موفق به حل مشكل‌شان نمی‌شوند، تصمیم می‌گیرند كه نزد رئیس‌جمهور بروند و مشكل‌شان را با او در میان بگذارند. این گروه با تراكتور از روستای خود به سمت تهران عازم می‌شوند و طولی نمی‌كشد كه خبر سفر آن‌ها در تمام رسانه‌ها پخش می‌شود و این موضوع باعث ایجاد محبوبیت و مشكلاتی برای آن‌ها می‌گردد.
«خروج» یك درام شبه ناتورالیستی است كه براساس یك روایت واقعی بنا شده است و با یك سكانش شكوهمند و اثرگزار آغاز میشود و مخاطب به تدریج میفهمد كه موضوع فیلم اعتراض است اما دیری نمی‌ پاید كه شكوه و عظمت صحنه افتتاحیه به یك پازل پراكنده در گستره درام تبدیل میشود، و مصداق آن صحنه های جاده ای و حركت تراكتور ها در جاده با شعارهای سیاسی و اجتماعی طعنه آلود نسبت به حاكم با مایه های طنز است.
فیلم بجای بازسازی جسورانه از رویدادهای تلخ رخ داده توجه مخاطب را به تماشای مستندی نیمه تمام جلب میكند.
البته سكانس فرود هلیكوپتر و ملاقات رحمت با رییس جمهور نقطه قوت آن است كه علاوه بر انگیزه ساختاری حاوی انگیزه های فرامتنی و ایدئولوژیك مدنظر فیلمنامه نویس هم هست، از اینرو جز عناصر وحدت ساز درام قرار میگیرد و درون مایه را هم تثبیت میكند.
«خروج» در بحث‌های ساختاری فیلم تر و تمیزی نیست. برخلاف افتتاحیه جالب فیلم كه با نماهای زیبا و ریتم جالبی شروع می‌شود. اما هرچه جلوتر می‌رود، هم فیلمنامه لنگ می‌زند هم ریتم فیلم كشدار و ناموزون می‌شود. خصوصا میانه داستان اضافه‌گویی خیلی زیاد دارد. شخصیت‌پردازی‌ها به‌همین شكل، و هرچند حاتمی‌كیا می‌خواسته در میان معترضان روستای عدل‌آباد نماینده‌ای از اقشار مختلف طراحی كند اما كنش‌ها و خصوصا دیالوگ‌های آنان در بسیاری از مواقع مبالغه‌آمیز و گل‌درشت می‌شوند.
اما این ایده كه یكسری پیرمرد با زدن به دل جاده و مطالبه‌گری، انگار انرژی، روحیه و شور جوانی‌شان بازگشته (كه جنبه نمادین و اكسیر جوانی‌گونه‌ای هم به حق مطالبه‌گری می‌دهد) جالب است و در بسیاری از لحظات پیرمردها را شبیه به كودكانی شیطان می‌كند. كه با بامزگی كودكانه‌شان تحمل این مسیر و راه طولانی، گرم و خشك را برای تماشاگر راحت‌تر می‌كند.
«خروج» از نظر فنی جز فیلم‌های ضعیف حاتمی‌كیا محسوب می‌شود اما مضمون و حرفی كه می‌زند؛ یعنی همان مطالبه گری، مهم است.

دسترسی سریع