یادداشت روز :درباره ی تفسیر عتیق سور آبادی یا تفسیر التفاسیر «تفسیر عتیق سورآبادی یا تفسیر التفاسیر»

از تاریخ تولدسورآبادی و جزئیات زندگی او اطلاعی در دست نیست . « صریفینی » از او به نام « عتیق بن محمد سوریانی » و « شیخ طایفه ابی عبداللّه در نیشابور » یاد كرده است .

1396/11/30
|
15:31

روشن نیست كه اصل او از كجاست . نام روستا یا محلی به نام « سورآباد » در منابع نیامده ، اما سوریان از روستاهای نیشابور در منابع دیده شده و شاید آوردن واژۀ « آباد » در پی شهرهاو روستاها « سوریان » را « سورآباد » كرده است .
در نسخه قونیه از تفسیر سورآبادی ( ذیل آیه اول از سوره انبیاء ) آمده كه از زمان وحی تاكنون چهارصد و هفتاد و اندی سال گذشته و هنوز قیامت نشده است .
با توجه به این سخن ، گفتۀ « حمد الله مستوفی » كه سورآبادی را معاصر الب ارسلان سلجوقی بوده ، پذیرفتنی است .
صریفینی ، سورآبادی را عابد و مجتهد و فاضل خوانده و وفات او را در ماه صفر سال 494 هجری دانسته است .
نام تفسیر سورآبادی در برخی نسخه‌های خطی موجود، « تفسیر التفاسیر » آمده است .
این اثر، بر مبنای نسخ خطی موجود ، تفسیری بزرگ است كه ظاهرا به هفت سُبع تقسیم شده است.
تفسیر با حمد خدا و نعت رسول اكرم آغاز می‌شود ، سپس مقدمه‌ای در باره تفسیر می‌آید و سبب فارسی بودن آن و این را كه مفسر به روایت كدام راویان اعتمادكرده است ، شرح می دهد ، سپس از سورۀ حمد تا پایان سورۀ ناس ترجمه و تفسیر می‌شود.
سورآبادی در بارۀ انگیزۀ به فارسی نوشتن این تفسیر گفته است كه از او خواسته‌اند كه نفع آن عام‌ تر باشد و افزوده است كه اگر آن را به عربی می‌نوشتم، باید معلمی آن را درس می‌داد ، در حالی كه قرآن را به هیچیك از الفاظ عربی بهتر از الفاظ خود قرآن ، نمی‌توان بیان كرد.
سورآبادی در ابتدای هر سوره، عنوان و تعداد آیات و كلمات و حروف و محل نزول و فضیلت آن را آورده و در تفسیر آیات گاهی همۀ یك آیه را یك جا، و گاهی به صورت جزء جزء نقل و ترجمه و تفسیر كرده و به مناسبت‌های مختلف به اخبار و روایات و اقوال مفسران و راویان اشعار عربی استناد كرده است .
تفسیر سورآبادی نخسین تفسیر ادبی قرآن كریم و یكی از گنجینه های ادبیات فارسی است . نویسنده در ترجمه و تفسیر آیات قرآن، مسائل مختلف فرهنگی ، ادبی و اعتقادی مردم ، هماهنگ با داستان زندگی پیامبران در هر دوره و سدۀ پنجم را بازگو كرده است.

دسترسی سریع