كتاب «آرش كمانگیر»، نوشته ساقی گازرانی، تلاش دارد تا به این پرسش پاسخ دهد كه چرا داستان آرش به عنوان یكی از اساطیر مطرح در شاهنامه نیست؟
شاهنامه سند ملی و شناسنامه ایرانیان سال‌ها است كه مورد بحث و نظر اهل فن و تحقیق است. حكیم طوس با درآمیختن مؤلفه‌های ملی و میهنی با ارزش‌های دینی توانست اثری بیافریند كه مایه رشك هر ایرانی است. ارزش شاهنامه نه تنها از نظر ادبی حائز اهمیت است، بلكه باید آن را اثری دانست كه در بزنگاه‌های تاریخی و فراز و فرودهای بسیار كه بر این سرزمین گذشته، همواره دست ایرانیان را گرفته و حافظ هویت آنها بوده است.
شاهنامه فردوسی در طول تاریخ بر آثار پس از خود تأثیرات بسیار گذاشت. چه بسیار آثار حماسی كه به تقلید از اثر سترگ حكیم طوس خلق شدند. گاه برخی از داستان‌های شاهنامه مایه الهام خلق اثری نو شد، مانند رستم‌نامه‌های متعدد كه در طول تاریخ ادبیات فارسی به تقلید از داستان رستم در شاهنامه آفریده شدند.
در طول دهه‌های گذشته اما شاهنامه بیشتر از منظر پژوهشی مورد نظر محققان و كارشناسان بوده است. آثار متعددی در حوزه‌های تصحیح، پژوهش و تحقیق بر شاهنامه طی سال‌های گذشته منتشر شده كه هر كدام تلاش داشته‌اند تا شیرینی سروده‌های فردوسی را در حد توان خود به مخاطب بچشانند.
كتاب «آرش كمانگیر»، نوشته ساقی گازرانی، از جمله این آثار است كه اخیراً با ترجمه سیما سلطانی منتشر شده است. نویسنده در این كتاب تلاش دارد تا به این پرسش پاسخ دهد كه چرا جای داستان آرش در شاهنامه خالی است؟
در معرفی این اثر آمده است: پاسخ نویسنده این كتاب كوچك به این پرسش كه چرا داستان آرش كمانگیر در شاهنامه فردوسی نیامده، پاسخی یكسره نو و متفاوت است. اگرچه او نیز چنان كه معمول است با متد تاریخی به سراغ تاریخ اشكانیان و گزارش‌های سكه‌شناسی و تاریخ‌های اوایل عصر اسلامی می‌رود، اما آنچه به ویژه این پاسخ را رنگی از هیجان و تمایز می‌بخشد آن است كه داستان آرش كمانگیر از نگاه او، قطعه‌ای از پازل بزرگ داستان‌های سنت شاهنامه‌نگاری محسوب می‌شود، سنتی كه برای ایرانیان پیش از اسلام به مثابه تاریخی شفاهی و سپس كتبی عمل كرده است.
نویسنده با كندوكاو در روایت‌های گوناگون این داستان، نشان می‌دهد كه چگونه اسطوره‌ای كهن، در منازعات قدرت و كشمكش‌های مشروعیت‌یابی و مشروعیت‌زدایی اشكانیان و ساسانیان، و در بستر سنت شاهنامه‌نگاری ایرانی دستخوش تغییر و تحول می‌شود.
كتاب حاضر در 54 صفحه و به قیمت 13 هزار و 800 تومان در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات كلاسیك قرار گرفته است.
منبع: تسنیم
