از ساعت به مدت

رادیو فرهنگ

چراغداران

پخش مستند زندگی خواننده الهه ناز در آستانه سالروز درگذشتش از رادیو فرهنگ

برنامه مستند رادیویی «چراغداران» در سالروز درگذشت استاد غلامحسین بنان امروز با روایتی از زندگی حرفه ای این خواننده از رادیو فرهنگ پخش می شود.

1401/12/07
|
09:40

در برنامه « چراغداران» كه شرح كوتاهی از زندگی مفاخر ادبی و فرهنگی كشورمان است امروز یكشنبه 7 اسفند در آستانه سالروز درگذشت یكی از موثرترین چهره‌های موثر در موسیقی كلاسیك ایران ، بهروز رضوی با روایت بخشی از زندگی غلامحسین بنان یاد وی را گرامی می دارد.
غلامحسین بنان بدون شك از موثرترین چهره‌های موثر در موسیقی كلاسیك ایران به شمار می‌رود كه در ذهن مردم با تصنیف «الهه ناز» و سرود «ای ایران» تداعی می‌شود. وی بنیان‌گذار انجمن موسیقی ایران و نخستین خواننده ایرانی آشنا با خط بین‌المللی موسیقی (نُت) است.
غلامحسین بنان 15 اردیبهشت 1290 خورشیدی در تهران متولد شد. پدرش كریم‌خان بنان‌الدوله نوری و مادرش دختر شاهزاده ركن‌الدوله برادر ناصرالدین شاه بود.

وی از 6 سالگی به خوانندگی و نوازندگی ارگ و پیانو پرداخت و در این راه از راهنمایی‌های مادرش كه پیانو را بسیار خوب می‌نواخت، بهره‌ها گرفت.

بنان به گفته خودش، فعالیت حرفه‌ای‌ را در 1306 خورشیدی آغاز كرد و فقط در جلسات خصوصی و در حضور دوستان و آشنایان به صورت حرفه‌ای آواز می‌خواند اما در نهایت وارد رادیو شد و با همكاری هنرمندانی چون روح‌الله خالقی صدایش را از طریق رادیو تهران به گوش مردم رساند.

زنده‌یاد روح‌الله خالقی او را به اركستر انجمن موسیقی دعوت كرد و از طرفی بنان با اركستر شماره یك نیز همكاری داشت. این در حالی بود كه به برنامه گل‌های رنگارنگ نیز دعوت شده بود.

نخستین باری كه صدای بنان از رادیو شنیده شد به 31 اردیبهشت‌ 1321 خورشیدی برمی‌گردد و تا قبل از آن بنان فقط در محافل خصوصی خوانده بود.
زندگی حرفه ای غلامحسین بنان تحت تاثیر یك حادثه قرار گرفت و تغییر فراوانی كرد. او در 27 دی 1336 خورشیدی به همراه 2 تن از دوستانش در راه بازگشت از یك میهمانی به طرف خانه بود كه ناگهان در حوالی كاروانسرای سنگی یك تانكر نفتكش فاقد چراغ ایمنی عقب و پوشیده از گل و لای در مقابلش ظاهر می‌شود و تصادف شدیدی میان خودروی بنان و آن تانكر نفتكش رخ می‌دهد. بعد از برخورد شدید، بنان از ناحیه صورت و چشم‌ها آسیب‌ می‌بیند.

با انتشار خبر این تصادف در روزنامه‌ها و مجلات، انبوه مردم به طرف بیمارستان روانه می‌شود تا آنجا كه به علت جمعیت بسیار و بر هم خوردن نظم بیمارستان، دفترچه‌ای در سالن انتظار بیمارستان قرار می‌دهند تا مردمی كه موفق به عیادت از بنان نشده بوده‌اند در آن دفتر ابراز همدردی كنند و نوشته‌ای برای او به جای بگذارند.

بنان برای معالجه به خارج از كشور مسافرت كرد و بعد از برگشت از این سفر تصمیم گرفت در مواضع هنری خود بازنگری كند.
از ماندگارترین ترانه‌های بنان می‌توان به آهنگ آذربایجان در مایه شور، آمدی جانم به قربانت در مایه بوسلیك، الهه ناز در مایه دشتی، بهار دلنشین در آواز اصفهان، بوی جوی مولیان در آواز اصفهان، تصنیف توشه عمر در دستگاه همایون، یار رمیده، می‌ناب، خاموش، مراعاشقی شیدا، من از روز ازل، نوای نی و سرود همیشه جاوید ای ایران در مایه دشتی اشاره كرد.
بنان در طول فعالیت هنری خود، حدود 350 قطعه را اجرا كرد و آنچه امتیاز مسلم صدای او را پدید می‌آورد، زیروبم‌ها و تحریرات صدای او است كه مخصوص به خودش است.
غلامحسین بنان در غروب هشتم اسفند 1364 خورشیدی در تهران درگذشت و بر خلاف وصیتش كه مایل بود در گورستان ظهیرالدوله به خاك سپرده شود، در دهم اسفند در امام‌زاده طاهر كرج به خاك سپرده شد.
برنامه »چراغداران» را به تهیه كنندگی حسینی باغسنگانی و روایت بهروز رضوی ساعت 11:50 روی موج‌اف ردیف106 مگاهرتز از رادیو فرهنگ بشنوید .

دسترسی سریع
چراغداران