در تازه‌ترین برنامه «ققنوس» از رادیو فرهنگ، دكتر محمد مرادی، شاعر، منتقد ادبی و استاد دانشگاه، درباره جایگاه «معراج‌نامه‌ها» در شعر فارسی سخن گفت. او با اشاره به اهمیت شخصیت پیامبر اكرم(ص) در ادبیات جهان بیان كرد: هیچ شخصیتی به اندازه رسول خدا موضوع شعر قرار نگرفته و همین مسئله سبب شكل‌گیری گونه‌های مختلف ادبی از جمله معراج‌نامه‌ها شده است.
به گفته دكتر مرادی، معراج‌نامه‌ها از قرن چهارم و در دوره سامانیان وارد ادبیات فارسی شدند. در آن زمان، شاعرانی چون منوچهری و ربیع هروی با اشارات و تلمیحات، موضوع معراج را در شعر خود مطرح كردند، هرچند تا پیش از سنایی معراج‌نامه به‌عنوان یك گونه مستقل وجود نداشت. نخستین شاعر شاخصی كه به طور جدی به این موضوع پرداخت، سنایی بود كه در آثار خود علاوه بر ستایش خدا و پیامبر، معراج را نیز جایگاهی ویژه بخشید.
مرادی افزود: در سنت معراج‌سرایی می‌توان سه رویكرد اصلی را دید؛ نخست نگاهی عرفانی و روحانی به معراج كه شاعران آن را سلوكی معنوی دانسته‌اند؛ دوم، برداشت جسمانی كه بر امكان معراج با جسم پیامبر تأكید دارد؛ و سوم، آثاری كه در قالب منظومه‌های عاشقانه یا حماسی به این موضوع پرداخته‌اند.
او با اشاره به شاعران بزرگی چون مولوی، نظامی، عطار، امیرخسرو دهلوی و جامی گفت: پس از سنایی، ذكر معراج در آغاز بسیاری از منظومه‌ها به سنتی پایدار تبدیل شد و صدها شاعر این مسیر را ادامه دادند. به گفته او، نظامی با نگاه فلسفی و عرفانی خود، بیشترین تأثیر را در تثبیت این سنت داشت.
دكتر مرادی در پایان خاطرنشان كرد: پژوهش در معراج‌نامه‌ها نشان‌دهنده پیوند عمیق ادبیات فارسی با معارف اسلامی است و علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به دیوان شاعران بزرگ، جلوه‌های گوناگون این سنت ادبی را مشاهده كنند.
