خوانشی نوین از تاریخچه داستان ایرانی در «تبار داستان»

در برنامه ققنوس رادیو فرهنگ، دكتر مجید آقایی مدرس دانشگاه، پژوهشگر، مترجم و نویسنده كتاب تبار داستان، درباره محتوای این اثر و نگاه نوینی كه به مفهوم داستان در ادبیات فارسی دارد، توضیحاتی ارائه كرد.

1404/06/24
|
08:45

آقایی در معرفی كتاب گفت: «در تبار داستان كوشیده‌ام ریشه‌شناسی واژگان مرتبط با داستان در زبان فارسی را بررسی كنم. اساس كار این است كه هر واژه درون خود بار معرفتی ویژه‌ای دارد و هنگامی كه ما پدیده‌ای را نام‌گذاری می‌كنیم، در واقع نوعی معنا و شناخت در آن واژه نهفته می‌شود. واژه داستان نیز از این قاعده مستثنی نیست و می‌تواند افق‌های تازه‌ای برای فهم ادبیات بگشاید.»

وی افزود: «در این كتاب نشان داده‌ام كه داستان در زبان فارسی تفاوت جدی با مفاهیمی چون حكایت یا افسانه دارد. ما در قاموس ادبیات فارسی با مجموعه‌ای از واژگان هم‌بسته روبه‌رو هستیم؛ واژگانی چون سخن، روایت، قصه و اسطوره كه هر یك بار معنایی خاصی دارند و در كنار هم به فهم جامع‌تری از مفهوم داستان منجر می‌شوند.»

آقایی با اشاره به اهمیت دقت در واژه‌سازی گفت: «ما نباید ساده‌انگارانه معادل‌های غربی را به فارسی ترجمه كنیم. برای نمونه، معادل‌سازی نادرست میان فیكشن و ناداستان موجب خطاهای مفهومی شده است. در تبار داستان سعی كرده‌ام با نگاهی تطبیقی به واژگان فارسی و هم‌ارزهای آن‌ها در زبان‌های اروپایی، ریشه‌های معرفتی و هویتی داستان ایرانی را روشن كنم.»

وی در پایان تأكید كرد: «شناخت درست از تبار واژگان ادبی، ما را متوجه می‌سازد كه چرا متونی مانند مثنوی مولوی، منطق‌الطیر عطار یا قصه‌های سهروردی همچنان در سطح جهانی درخشان هستند. هویت داستان ایرانی از دل همین ریشه‌های زبانی و فرهنگی معنا پیدا می‌كند.»

دسترسی سریع